Wat is het vreemdelingenrecht?

Wat is het vreemdelingenrecht?

In het vreemdelingenrecht staan de regels over het toelaten van vreemdelingen, maar ook het verblijf en (gedwongen) vertrek van vreemdelingen. Een ander woord voor het vreemdelingenrecht is het migratierecht. Vreemdelingenrecht kun je opsplitsen in het asielrecht enerzijds en het reguliere vreemdelingenrecht anderzijds. In dit artikel wordt een aantal pijlers van het vreemdelingenrecht besproken. Wanneer spreek je van asielrecht en het reguliere recht? Wanneer ben je volgens het vreemdelingenrecht een vreemdeling en heb je recht op verblijf in Nederland?

Wat is het asielrecht?

Asielzoekers komen vanuit verschillende landen, zoals Syrië, Libië, Afghanistan en Irak naar Nederland om verschillende redenen. Sommige asielzoekers zijn zogenaamde “schatzoekers”. Ze komen naar Nederland voor de welvaart. Maar de meeste asielzoekers vluchten naar Nederland omdat het in hun land niet veilig is vanwege hun religie, seksuele geaardheid, politieke voorkeur of omdat ze een andere cultuur nastreven. Deze laatste groep, ook wel vluchtelingen genoemd, wordt beschermd door artikel 14 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In dit artikel staat dat asielzoekers het recht hebben om in een land, zoals Nederland, bescherming te zoeken en beschermd te worden tegen levensbedreigende situaties en vervolging in hun land van herkomst. Ook in geval van marteling kan asiel aangevraagd worden. 

Wat is het reguliere vreemdelingenrecht?

Waar het asielrecht ziet op vreemdelingen die naar Nederland vluchten vanwege de onveilige situatie in hun land, ziet het reguliere vreemdelingenrecht op personen die vanuit hun (veilige) land naar Nederland gaan om daar te studeren, te werken of (samen) te wonen met bijvoorbeeld een gezin of een huwelijk aan te gaan. Vreemdelingen die vallen onder het reguliere vreemdelingenrecht, worden ook wel immigranten genoemd. 

Wanneer ben je een vreemdeling?

Je bent volgens de Vreemdelingenwet 2000 een vreemdeling als je geen Nederlandse nationaliteit bezit. Je kan een vreemdeling zijn als je naar Nederland vlucht omdat het niet veilig is in je eigen land. Maar onder vreemdelingen worden ook personen verstaan die willen trouwen en samenwonen met iemand die in Nederland woont, willen studeren of werken en niet de Nederlandse nationaliteit bezitten. Denk aan een Franse vrouw die naar Nederland wil verhuizen om daar te werken. Omdat Frankrijk deel uitmaakt van de Europese Unie, heeft ze het recht en de vrijheid om in Nederland te wonen en te werken. Toch blijft ze volgens de Vreemdelingenwet 2000 een vreemdeling en moet ze een verblijfskaart aanvragen. 

Welke rechten heb je als vreemdeling?

In Nederland heb je een verblijfsvergunning nodig om gebruik te kunnen maken van bepaalde voorzieningen. Denk aan het recht op een ziektewetuitkering, een bijstandsuitkering, huurtoeslag en kinderbijslag. Heb je (nog) geen verblijfsvergunning of is je verblijfsvergunning afgewezen omdat je bijvoorbeeld uit een land bent gevlucht waar het veilig is, dan word je van deze voorzieningen uitgesloten.

Op bepaalde voorzieningen heb je wel recht, ondanks dat je onrechtmatig (dus zonder verblijfsvergunning) in Nederland verblijft. Het gaat dan bijvoorbeeld om het volgen van onderwijs, het krijgen van medische hulp en rechtsbijstand van bijvoorbeeld een advocaat op het moment dat je bij de rechter moet verschijnen. Het recht op medische hulp ziet alleen op de situaties dat een behandeling niet uitgesteld kan worden vanwege levensbedreigende toestanden voor zowel de Nederlandse volksgezondheid als voor de vreemdeling zelf. Denk aan een vreemdeling die besmet is (geraakt) met het coronavirus. Wordt een vreemdeling niet behandeld, dan kan dit zowel de vreemdeling als de Nederlandse volksgezondheid in gevaar brengen. 

Hoe verkrijgt een vreemdeling asiel, een verblijfskaart of een verblijfsvergunning?

Om in Nederland te mogen verblijven en gebruik te kunnen maken van de voorzieningen die in Nederland gelden, moet je asiel, een verblijfskaart of een verblijfsvergunning hebben. 

Een asielzoeker die in Nederland wil verblijven, moet asiel aanvragen. Heb je als reguliere vreemdeling de nationaliteit van een land dat behoort tot de Europese Unie, bijvoorbeeld Spanje, Italië, Duitsland enzovoort, dan vraag je een verblijfskaart aan. Reguliere vreemdelingen die de nationaliteit van een land bezitten, die niet tot de Europese Unie behoren, moeten een verblijfsvergunning aanvragen.

Hoe verkrijg je asiel?

In Nederland verkrijgt een asielzoeker asiel als diegene vlucht naar Nederland, met als doel bescherming van de Nederlandse overheid. Let erop dat als je asiel aanvraagt in Nederland, je niet in een ander land geregistreerd mag staan als asielzoeker. Je moet namelijk als asielzoeker je asielprocedure doorlopen in het land waar je je als eerste registreert, zo bepaalt de Dublin-verordening. 

De Immigratie- en Naturalisatiedienst beoordeelt de asielaanvragen. Het verzoek zal afgewezen worden als de Immigratie- en Naturalisatiedienst van oordeel is dat de overheid in het land van herkomst voldoende middelen heeft om de asielzoeker te beschermen. Ook asielzoekers die een gevaar vormen voor de openbare orde krijgen geen asiel. Denk aan asielzoekers die zich schuldig maken aan winkeldiefstal, brandstichting of zware mishandeling. 

Hoe verkrijg je een verblijfskaart?

Heb je de nationaliteit van een EU-land en wil je in Nederland verblijven, bijvoorbeeld vanwege werk, studie of gezinshereniging? Dan kun je een verblijfskaart aanvragen. Verwar een verblijfskaart niet met een verblijfsvergunning! Een verblijfsvergunning vraag je aan als je de nationaliteit bezit van een land dat niet tot de Europese Unie behoort. Een verblijfskaart vraag je aan als je de nationaliteit bezit van een land dat wel behoort tot de Europese Unie. In principe krijg je de verblijfskaart pas als je vijf jaar achter elkaar rechtmatig in Nederland hebt gewoond. Rechtmatig betekent dat jijzelf of een familielid bij wie je in Nederland woont voldoende financiële middelen hebt om jezelf te onderhouden, bijvoorbeeld met betrekking tot het betalen van een zorgverzekering, een huis en boodschappen. Ook moet je in het bezit zijn van een geldig paspoort of geldige identiteitskaart. Daarnaast dienen je persoonsgegevens ingeschreven te staan bij de gemeente waar je verblijft. 

Soms hoef je voor het aanvragen van een verblijfskaart geen vijf jaar in Nederland gewoond te hebben. Stel dat je minstens twee jaar in Nederland hebt gewoond en gewerkt. Als je na die twee jaar blijvend arbeidsongeschikt raakt, kun je een verblijfskaart aanvragen. 

Hoe verkrijg je een verblijfsvergunning?

Ben je van plan om langer dan 90 dagen in Nederland te verblijven en bezit je niet de nationaliteit van een EU-land? Dan moet je een verblijfsvergunning aanvragen. Dit kan via de toegangs- en verblijfsprocedure. Voordat je een verblijfsvergunning krijgt, heb je in de meeste gevallen een machtiging tot voorlopig verblijf nodig. Een machtiging tot voorlopig verblijf kun je zien als een toestemming om Nederland binnen te treden. Vreemdelingen met een nationaliteit afkomstig uit Australië, Japan, Nieuw-Zeeland, Canada, Amerika, Vaticaanstad of Zuid-Korea hoeven geen machtiging tot voorlopig verblijf aan te vragen. Deze laatste categorie is namelijk op grond van paragraaf 4.1.1 onder a van de Vreemdelingencirculaire 2000 vrijgesteld.

Een referent in Nederland, oftewel je aanspreekpunt zoals je school, werkgever of familielid, vraagt bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst een machtiging tot voorlopig verblijf aan. Heb je geen aanspreekpunt in Nederland? Dan kun je zelf bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst een machtiging aanvragen. 

Om in aanmerking te komen voor een machtiging tot voorlopig verblijf en een verblijfsvergunning heb je een verblijfsdoel nodig. Een doel om in Nederland te verblijven kan bijvoorbeeld studie- of werkgerelateerd zijn. Stel dat je als ondernemer in Nederland wilt wonen om daar vervolgens als zelfstandige een bedrijf te runnen. Je doel om in Nederland te verblijven beschrijf je dan als “arbeid als zelfstandige”. 

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
WhatsApp

Direct weten wat je kunt doen?

Wij helpen je graag met jouw juridische vraagstuk. In een gratis intakegesprek met één van onze specialisten bespreken we jouw situatie en vertellen we wat we voor jou kunnen doen.

mr. L.M. van Dijk
Juridisch specialist  
Specialisatie: privaatrecht & bestuursrecht

Meer artikelen:

geheimcode 7

Wat is geheimcode 7?

Geheimcode 7 is het aanvragen van de geheimhouding van de persoonsgegevens uit de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP). Op

Nieuwe artikelen ontvangen via de mail

Nieuwe artikelen ontvangen via de mail

Disclaimer

De artikelen van Juspecia zijn met aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Toch kan informatie verouderd zijn of niet helemaal correct zijn weergegeven. De juridische kwalificatie van gebeurtenissen hangen af van de omstandigheden van het geval. Neem bij twijfel contact op met een jurist. Juspecia is niet aansprakelijk voor (verkeerd) gebruik van de informatie in de artikelen. Aan de artikelen van Juspecia kunnen geen rechten worden ontleend.

Ⓒ 2021 - All Rights Are Reserved